MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

Çocuğun doğumla birlikte anne baba ile kurduğu ilişki, daha sonra diğer bireylere, nesnelere ve hayata karşı tutum ve davranışlarının temelini oluşturur. Sosyalleşme ilk olarak ailede başlar. Çocuk için ilk model anne ve babadır. Anneyle kurulan o ilk bağlanma güven gelişimini başlatırken özellikle okul çağına kadar büyük ölçüde anne babadan etkilenmeye devam eder.

Gelişim sürecinde bebeğin 0-12 ay sonuna kadar olan dönem güven – güvensizlik evresidir. Bu dönemde  onunla kurulan duygusal bağ, çocuğun yetiştirilme tarzı, anne babanın birbirleri ve çocuk ile olan iletişim biçimleri gibi faktörler çocukta güven ya da güvensizlik duygularının temelini oluşturur.

İlerleyen yaşlarında aileden farklı sosyal ortamlarla tanışan çocuk bireyselliği ile tanışır ve özgüven gelişimi burada da devam eder. Aile dışında diğer büyükler, öğretmen, arkadaş gibi kişilerle ilişki kuran çocuğun güven duygusu onların değerlendirme ve tutumlarından etkilenir. Başarısızlık, eleştiri, dışlanma gibi tutumlarla karşılaşabilir ve bu özgüvenini olumsuz yönde etkiler. Ancak ailede atılmış olan sağlam temelli güven duygusu olumsuz etkileri aza indirmeye yardımcı olur. Özellikle hata yapmanın doğal bir durum olduğu; korkunç bir şey olmadığı mesajı çocuğa verilmelidir. Bu da ona hata yapma hakkı tanımakla ve hata yaptığında kişiliğini eleştirmeden, aşırı cezalandırmadan her şeye rağmen kabul gördüğünü hissetmesi ile mümkün olabilir.

Büyükleri tarafından sevgi gören, gereksinim duyduğunda beklediği yakınlık ve ilgiyi bulan, fikirlerine değer verilen ve önemsenen, güven duyulan ve sorumluluklar verilen, iyi yaptığı şeyler için övülen, gurur duyulan, yaptıklarında hataya yer verilen ve olduğu gibi kabul edilen çocuğun kendisine güveni olur.

Buna karşılık sevildiğini, önemsendiğini hissetmeyen, beklediği yakınlık ve ilgiyi göremeyen, sürekli eleştirilen ve olduğu gibi kabul edilmeyen, aşırı cezalandırılan çocukta değersizlik duygusu gelişir. Kendisini değerli görmeyen (özgüveni olmayan) çocuk yaşadığı aile, çevre, okul ve toplum içinde ileriki yaşları kapsayan psikolojik ve duygusal sorunlar yaşayabilir.

ÇOCUĞUNUZUN ÖZGÜVENİNİ DESTEKLEMEK İÇİN

• Özellikle yaşamın ilk yıllarında dokunmak çok önemlidir. Çocuğunuza sık sık dokunun.
• Öncelikle karşınızdakinin ‘çocuk’ olduğunu unutmayın.
• Davranışını onaylamazsanız bile onu her şeyiyle kabul ettiğinizi hissettirin.
• Yaşına uygun başarılar elde etmesini sağlayın ve bunu takdir edin.
• Çocuk ile davranışı farklı şeylerdir çocuğa değil, davranışına tepkili olduğunuzu belirtin.
• Fikirlerine önem verdiğinizi hissettirin.
• Her zaman olumsuz değil olumlu yönlerini  daha çok vurgulayın.
• Olumlu davranışlarını sözel veya sözel olmayan öğelerle ödüllendirin.
• Tercihleri olmasına zemin hazırlayın. Mesela,  kıyafet alışverişinde birkaç seçenek sunup ’ hangisini beğendin? ‘ gibi sorularla fikrini alın.
• Çocuğa sahip olmak onun bağımsız bir birey olduğu gerçeğini değiştirmez. Ona birey olduğunu hissettirin.
• Çocuğunuza sorumluluk verin ve yapamadığında eleştirmeyin.
• Çocuktan beklentileriniz yaşına ve kabiliyetlerine uygun olmalı onu aşmamalıdır.
• Ortaya koyduğu şeylere ilgisiz durmayın.
• Güvensizlik yaşadığını hissettiğinizde destekleyici olmaya çalışın.
• Her çocuk kendine özgüdür, farklı özellik ve yeteneklere sahiptir. Asla kardeşleri ve diğer çocuklarla kıyaslamayın bu önce sizi sonra da çocuğu yıpratır zamanla çocuğunuzun baskın ve olumlu yanlarını görmenizi engeller.

Psk. Ayşe MANAP