MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

UÇUŞ KORKUSU NE ZAMAN FOBİYE DÖNÜŞÜR?

”Havaalanına sonunda geldik…Yol bitmek bilmedi sanki. Terlemeye başladım ki zaten günlerdir nasıl uçacağımı düşünüp yoruldum. En son ki İstanbul-Bodrum uçuşunda uçağımın trubulansa girmesiyle yaşadığım korkuyu unutamıyorum hala aklımda…İçtiğim kahve üzerime dökülmüştü öyle bir sarsılmıştık ki sonumun geldiğine emindim. Yan koltuğumdaki kadın sarsıntıdan doolayı kusmaya başlamıştı,yaklaşık bir 40 sn boyunca ellerimi ve ayaklarımı hissetmedim buz kesmiştim…O uçuşu hatırlamak dahi istemiyorum.Bugün aynı şeyi yaşamayacağımı söylüyordum kendi kendime.Hiç bir şey olmayacak zaten trubulansa girsek bile bir şey olmadığını gördüm. Artık gideyim ve bitsin istiyorum. İçimden bir ses o uçağa kesinlikle binme diyor ve sonraa yine o titreme bütün bedenimi sarmaya başlıyor. Ama gitmem lazım, en yakın arkadaşımın bu en güzel gününde, düğününde yanında olmam lazım. Gitmezsem pişman olurum ve güçsüzlüğümü kabul etmiş olurum. Herkesin binip istediği yere gidebildiği bu uçak neden kabus gibi geliyor bilmiyorum ama ölüme yakın hissediyorum. O kadar çok uçak kazası videosu izledim ki beynim bulandı artık.Ya onlar gibi olursa sonumuz?Nasıl bir garanti verebiliyor ki bu havayolu kurumu! Hayır binemeyeceğim dedim günlerdir çektiğim strese değer mi ,gitmem daha iyi aklımı kaçıracağım, binersem herkesin önünde korkudan bayılıp rezil olmaktansa binmem ve bu rezilliği çekmem daha iyi.Hem riske de girmem benim canım bir uçak kazasında kaybedilecek kadar değersiz değil dedim ve binmedim! Bundan sonra da uçağa binebileceğimi düşünmüyorum.”

Çoğu insanın haftada birden fazla kez uçakla seyahat ettiklerini görürüz. İşi gereği fazlaca şehir dışına ya da yurt dışına çıkması geren insanlar, şehir dışındaki okuluna gidip gelmek ve hafta sonları da ailesinin yanına dönmek zorunda olan insanlar oldukça fazla sayıda. Hostesler, pilotlar işleri gereği haftada 30 saatten fazla bir süre havada zaman geçiriyorlar.

Uçuş korkusu çoğu insanda zaman zaman belirse de yukarda bahsettiğimiz tarzdaki kişiler genellikle korkularından kısa bir zaman içinde kurtulup uçuş güvenliğine, uçakta geçirecekleri zamana ve gidecekleri yere adapte olabilmektedirler. Arada bir yoklayan korkunun oluşması psikolojide gayet normal karşılanır. Ancak kişinin uçuştan birkaç gün öncesinden itibaren korkusu başlıyor ise, aklına uçuş, uçak, havaalanı gibi durumlar geldiğinde kişi terlemeye başlıyor, tansiyonu yükseliyor kalbi çarpıyor ise ve kaza haberlerini okuyarak korkusunun artmasına neden olup uçmaktan kaçıyor ise bunu fobi grubunda sınıflandırabilmekteyiz.

Korkunun fobiye dönüşmesinin birçok nedeni olabilir. Kişinin uzun saatler kapalı bir yerde kalacak düşüncesi kapalı alan korkusundan dolayı uçaktan kaçınmayı meydana getirmiş olabilir. Bir yakınından ya da haberlerde okuduğu yazılardan duyduğu uçak kazası hikayeleri kişinin beyninde saplanıp kalmış olabilir. Daha önce geçirdiği sarsıntılı bir uçuş da yine kişinin uçmaktan kaçınma davranışına sürükleyici bir etmendir.Yükseklik korkusu olanlarda, panik atak olup kalp krizi geçirme korkusu yaşayanlarda korkunun fobiye dönüşe ihtimali daha yüksektir.

Uçak Fobisinin Üstünden Nasıl Gelinir?

Genellikle Panik Ataklı kişilerde görülen bu fobi türünde panik atağı tedavi etmekle başlanılmalıdır. Panik atak dışında başka bir psikolojik rahatsızlığı var ise teşhis edilmeli ve öncelikle bu sorun çözülmelidir.

Kişiler uçak tekniği üzerine yazılar okumalı, ne kadar profosyonel bir şekilde,insan canının gğvenliğini merkez alarak o uçakların üretildiğini okumaları gerekir. Kazaların hiç birinin uçağın hava boşluğuna girmesiyle oluşmadığını bilmeleri gerekmektedir. Kişi havaalanına uçuştan bir miktar önce gitmeli ve uçan uçakları görebileceği bir konumda gözlem yapmalıdır. Gözlem yapmak kalkışların ve inişlerin ne düzeyde sağlıklı ilerlediğini ona gösterecek ve bir nebze rahatlamasını sağlayacaktır.

İlaç çok gerekirse doktor tarafından uygun görüldüğü taktirde önerilebilir. Çok az bir miktar alkol alımı kişiyi gevşetecektir. Kişiye maddi ve manevi açıdan zararlar veriyorsa ve hayatının aksamasına neden oluyorsa uzman yardımı almasını şiddetle önermekteyiz. Bu kişilerin bilişsel süreçlerinin farkına varması, kaçınma davranışının altında yatan etmenleri fark etmesi ve zayıf yönlerini güçlendirmesi gerekir. Gevşeme egzersizlerini öğrenmesi ve uygulaması fayda sağlayabileceği gibi, meditasyon,yoga ve nefes terapisi de bu alanda oldukça fayda sağlayan aktivitelerdir.

Uçak Fobisi Olanlara Önerilerimiz Nedir?

Korku ve fobi farklı iki durumdur.Fobide kişi uçağın adını duyduğu an bile aşırı bir telaşa kapılı midesi bulanmaya başlar. Havada gördüğü uçak bile onu rahatsız eder, üzerine düşecekmiş gibi bir algıya sahiptirler.Bu nedenle kişinin kaygı seviyesini yavaş yavaş azaltmak gerekir. Adım adım ilerlenecek korkuların üzerinde dururken terapist oldukça dikkatli ve özenli olmalıdır.Direk maruz bırakmak,uçuşa sürüklemek kesinlikle yanlış bir yöntemdir. Kişilerin kendilerini zorlamamalarını önermekteyiz. Zoraki şekilde uçağa binip uçuş esnasında meydana gelebilecek anksiyete ve fiziksel semptomlar sonucu kişinin fobisi artabilir.

İmkanı varsa kokpite girebiliyor ise kokpite girmesi pilotla konuşması ve sistem hakkında kısa bir sohbet kişiyi olay esnasında oldukça rahatlatacaktır.

Uçuşa karar verildiği takdirde yanına en güvendiği kişiyi almasını öneririz.Sevdiği kitapları ya da oyunları alması da dikkatini uçağın çıkardığı sesten, seyir esnasındaki hareketinden ve sarsıntıdan çekmesine sebebiyet verecektir.

Terapideki başarı oranı oldukça yüksektir.Yeter ki kendinizi çaresizliğe kaptırmayın.Uçmadan da yaşayabiliyorum demeyin manevi ve maddi açıdan hayatınızda yaşayabileceğiniz güzel anıların önüne geçmeyin!

Uzm. Klinik Psikolog Sinem ÖZER