MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

AŞAĞILIK KOMPLEKSİ VE TEDAVİSİ

Aşağılık duygusu insanın kendisini diğer insanlardan daha yetersiz görmesidir. Bu kişiler tam olarak kendi yeteneklerinin ve yapabileceklerinin farklında değildirler. Sürekli kendilerini başkaları ile mukayese ederler. Kendisini diğer insanlardan daha aşağı ve daha yetersiz görür. Bunlar gerçek değildir. Sanal duygulardır. Bunun sonucunda da kendisini değersiz, yetersiz, yeteneksiz ve daha aşağı seviyede hisseder.

Aşağılık kompleksi çocukluk döneminde başlar ve devam eder. Bu kompleks çocuklukta benlik kavramının doğru şekilde oluşamamasından kaynaklanır. ‘’Benlik kavramı’’ çocuğun kendi gözünde kendi fotoğrafın doğru şekilde oluşturmasıdır. Bu fotoğrafı oluştururken ailesinden, çevresinden, eğitimcilerinden etkilenir. Eğer benlik kavramı doğru bir şekilde oluşur ise kişi gerçek algıyı ve gerçeği yaşar. Fakat çocuk benlik kavramı oluşurken çarpıtılma, gereksiz ve doğru olmayan eleştiriler alırsa ‘’mesela; sus, sen yapamazsın, sen beceremezsin, sen karışma gibi cümleler sürekli olarak kullanılırsa’’ aşağılık duygusu oluşur.

Bu kompleksin oluşmasında fiziksel özelliklerinde etkisi vardır. Kişi özellikle ergenlik dönemindeyken fiziksel görünümü ile çok fazla ilgilenir. Bu dönemde kendisinde saçı, boyu, gözü, görünümü ile ilgili beğenmediği yanları var ise bu beğenmediği özellikleri çevresi tarafından da ona söyleniyor ise aşağılık duygusu yaşanması söz konudur.

Aşağılık kompleksi yaşayan insanlar devamlı kendilerini çevresine kanıtlamaya çalışırlar. Buna kendilerini zorunda hissederler. Bu insanlar konuşma şekillerinden ve beden dilini nasıl kullandığından anlaşılabilir. ‘’Ama, sanki, bunu ben halledebilirdim ama, bunu ben yapardım…’’ gibi sözleri sıklıkla kullanırlar.

Aşağılık duygusu geliştiği ve çözümlenemediği takdirde önemli bir sorun haline gelebilir. Hayatını doğrudan etkileyebilir. Sosyal ilişkilerini geliştiremez ve sosyal becerileri kısıtlı kalır. Bu yüzden yalnızlık duygusu yaşar ve toplumdan uzaklaşır. Kişi günlük yaşamda yapabileceği bir şeyi bile özgüveni eksik olduğundan yapamaz. Ben yetersizim gibi otomatik olumsuz düşünceler aklına gelir. Mutsuz olabilir. Sahip olduğu yetenekleri sergileyemez, özel hayatında da iş hayatında da başarısız olur.

Aşağılık kompleksi tedavisi; kişi öncelikle kendisinde olan bu duyguyu kabul etmelidir. Mükemmeliyetçilikten uzak durmalı her konuda başarılı olamayacağını kabul etmesi gerekmektedir. Bu problemin temelinde özgüven eksikliği vardır. Bu yüzden kişi kendi yeterlilik ve yeteneklerinin farkına varabilmesi sağlanmalıdır. Bu yetenekleri geliştirmek için bir takım çabalara girilmelidir. Mesela kursa gitmek gibi. Aile de bu aşamada önemlidir. Kişiye eleştirici değil destekleyici yaklaşmalıdırlar. Bu problemi kişi kendisi çözemiyorsa mutlaka bir uzmandan yardım istemelidir.

Psikolog Duygu YAKUPOĞLU